Stress en hormonen: een giftige relatie

Veel vrouwen kennen de kracht van hormonen: van pre menstrueel syndroom en stemmingswisselingen tot post partum depressie en opvliegers. Een verstoorde hormoonbalans kan behoorlijk wat teweegbrengen. Dat geldt overigens niet alleen voor vrouwen, maar ook voor mannen. Eén van de dingen waarop hormonen reageren is stress. En daar hebben we tegenwoordig bijna allemaal (weleens) mee te maken. Er wordt veel van ons geëist. We moeten zoveel. Dat kan allemaal een behoorlijke impact op je hormoonhuishouding hebben. Met alle gevolgen van dien.

Verschillende soorten

We kennen veel soorten stress, en iedere ‘soort’ spanning heeft zijn eigen invloed op een bepaald orgaan. Wordt het bijvoorbeeld veroorzaakt door veel angsten, dan zie je vaak problemen ontstaan in de nieren of vruchtbaarheidsklachten, gebrek aan libido, traag zaad en impotentie. Spanning door piekeren en veel denken, verzwakt de milt. En dat zorgt voor problemen in de spijsvertering.

Cortisol

Wanneer continu het stresshormoon cortisol wordt afgegeven, krijgen je hersenen het signaal dat de hoeveelheid bijnierschorshormoon tekortschiet. Je hersenen geven vervolgens je lever de opdracht om meer cholesterol te produceren. Cholesterol is namelijk het prehormoon om de aanmaak van bijnierschorshormoon te stimuleren. Als de productie van cortisol omhoogschiet, zijn een hoge bloeddruk en een hoge bloedsuikerspiegel het resultaat. Dat laatste leidt vaak tot diabetes type 2. In de reguliere geneeskunde wordt cholesterol als veroorzaker van de ellende gezien en niet als een signaal van een tekort aan bijnierschorshormoon.

Klachten stapelen zich op

Als je cortisollevel langdurig hoog is, zal het op een gegeven moment niet meer adequaat reageren. Dan piekt het niet meer alleen bij stress, maar op willekeurige momenten. Daardoor krijg je slaapproblemen, en juist die slaap heb je zo hard nodig om te kunnen herstellen. Het heeft ook invloed op je lever, dat zich onder andere uit in een kort lontje, een ontregelde menstruatiecyclus, verspringende pijnen en overgangsklachten. Ook de schildklier wordt opgejaagd. Allemaal gevolgen die in de reguliere geneeskunde met medicijnen worden bestreden, terwijl het met de juiste lifestyle en voeding allemaal niet zo ver had hoeven komen en eenvoudig weer in balans gebracht kan worden. Verderop in dit artikel lees je daar tips over.

Duursport vs krachtsport

Een andere vorm van stress is duursport. Spanning heeft niet alleen met negatieve dingen te maken. Het komt juist door constant ‘aan’ te staan. Dus je lichaam ervaart die spanning ook wanneer je dag in dag uit met leuke dingen bezig bent. Het gaat om een continue inspanning waar geen of nauwelijks ontspanning tegenover staat. Ook dan put je jezelf uit en kunnen er klachten ontstaan. Bij duursport adviseer ik altijd om er een stukje krachttraining bij te gaan doen. Daarbij komt testosteron vrij en dat brengt het cortisollevel naar beneden.

Voedingstips

De volgende voedingsmiddelen verhogen de spanning en kun je beter niet (meer) gebruiken:

• suikers (kunstmatig gemaakt suikers zouden eigenlijk helemaal verboden moeten worden)
• alcohol
• koffie
• cola
• drop

Door dit soort voeding te laten staan en een beetje aan krachtsport te gaan doen, zie je al heel snel herstel van je klachten.

Bestrijd vrije radicalen met anti-oxidanten

De hoge cortisolspiegel die door stress veroorzaakt wordt, zorgt voor een teveel aan ‘vrije radicalen’. Deze horen in ons lichaam en helpen om virussen en bacteriën te bestrijden. Een teveel ervan versnelt echter het verouderingsproces, verzwakt je immuunsysteem en zelfs je DNA-activiteit kan er onder lijden. Daarom is het verstandig om voeding te gebruiken die rijk is aan anti-oxidanten die de vrije radicalen bestrijden. Je vindt ze onder andere in groene bladgroente, bessen, rauwe en pure chocolade (daar zit ook magnesium in dat spanning helpt verlagen), groene thee, noten en visolie.

Stress managen

Tot slot is het belangrijk dat je je stress leert managen. Zorg dat je zo min mogelijk bezig bent met dingen waarop je geen invloed hebt. Verminder je telefoongebruik door er alleen één of twee keer per dag naar te kijken. Geef jezelf rust. Ook op vaste momenten op je werk. Ga tijdens de lunchpauze bewust even tien minuten niets doen. Kijk naar buiten. Geniet in stilte van de zon of de regendruppels op je gezicht. Luister naar de vogels. Laat je schouders zaken. Dát is een goede lunchwandeling.

Vraag hulp

Ons lichaam is afhankelijk van een samenwerking tussen je zenuwstelsel en je hormoonstelsel. Ik vergelijk ze weleens met een orkest. Ze spelen samen en op het moment dat daar iets niet goed gaat, speelt het hele orkest vals. Hoe vals speelt jouw orkest? Heb je hulp nodig om alles weer in goede banen te leiden? Neem dan contact met me op.

Francis de Ruiter